فصل چهارم - گذرنامه عادي
ماده 14- صدور گذرنامه عادي در ايران به عهده شهرباني كل كشور و در خارج از ايران با مأمورين كنسولي كشور شاهنشاهي يا مأموران سياسي عهده دار امور كنسولي خواهد بود. مقررات مربوط به ترتيب صدور و تمديد و تجديد و اصلاح گذرنامه به موجب آيين نامه اجرايي اين قانون تعيين خواهد شد.
ماده 15- محصليني كه براي تحصيل عازم خارج از كشور مي باشند با رعايت قانون وظيفه عمومي در مورد تحصيلات غير دانشگاهي از طرف وزارت آموزش و پرورش و در مورد تحصيلات دانشگاهي از طرف وزارت علوم و آموزش عالي به شهرباني كل كشور معرفي مي شوند.
شغل آنها در گذرنامه محصل ذكر مي گردد و از پرداخت كليه وجوه مربوط به صدور گذرنامه معاف مي باشند. اين معافيت شامل محصليني كه گذرنامه تحصيلي آنان تدريجاً به گذرنامه عادي تبديل خواهد شد نيز مي باشد. محصليني كه گذرنامه تحصيلي آنان به گذرنامه عادي تبديل مي شود از مقررات معافيت تحصيلي احضار به خدمت زير پرچم استفاده خواهند كرد.
ماده 16- به اشخاص زير هيچ نوع گذرنامه براي خروج از كشور داده نمي شود.
1. كساني كه به موجب اعلام كتبي مقامات قضايي حق خروج از كشور را ندارند.
2. كساني كه در خارج از ايران به سبب تكدي و يا ولگردي و يا ارتكاب سرقت و كلاهبرداري و يا به عنوان ديگر داراي سوء شهرت باشند.
3. كساني كه مسافرت آنها به خارج كشور به تشخيص مقامات قضايي مخالف مصالح جمهوري اسلامي ايران باشد.
تبصره 1- رسيدگي و تشخيص افراد مذكور در بند 2 اين ماده واحده به عهده كميسيوني مركب از نمايندگان.
1 - وزارت امور خارجه.
2 - وزارت دادگستري.
3 - وزارت كشور.
4 - شهرباني جمهوري اسلامي.
5 - وزارت اطلاعات كه به دعوت وزارت كشور تشكيل خواهد شد مي باشد.
تبصره 2- از تاريخ تصويب اين ماده واحده، ماده 16 قانون گذرنامه مصوب 1351 و تبصره و بندهاي آن و همچنين لايحه قانوني اصلاح ماده 16 قانون گذرنامه مصوب 1358.12.4 شوراي انقلاب نسخ مي شود.
ماده 18- براي اشخاص زير با رعايت شرايط مندرج در اين ماده گذرنامه صادر مي شود:
1. اشخاصي كه كمتر از هجده سال تمام دارند و كساني كه تحت ولايت و يا قيمومت مي باشند با اجازه كتبي ولي يا قيم آنان.
تبصره 1- افراد مزبور به جز موارد فوق‌الذكر در مواقع اضطراري با تشخيص كميسيوني مركب از نمايندگان وزارتخانه هاي كشور، اطلاعات، امور‌خارجه و شهرباني و نماينده دادستاني كل كشور كه به دعوت وزارت كشور و در محل اين وزارتخانه تشكيل مي گردد، مجاز به خروج انفرادي خواهند بود. متقاضيان اين تبصره مكلفند مدارك مربوط را به اداره گذرنامه تحويل و از آن طريق به كميسيون مزبور ارسال گردد.
تبصره 2- صدور گذرنامه و اجازه خروج از كشور براي افراد كمتر از هجده سال كه والدين آنها فوت شده يا به حكم دادگاه محجور تشخيص داده شود. و به اتفاق قيم يا سرپرست قانوني خود قصد خروج از كشور را دارند، بلامانع مي باشد.
تبصره 3- صدور، تمديد، تفكيك و تجديد گذرنامه براي افراد كمتر از هجده سال به وسيله نمايندگيهاي جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور به جز در موارد استثناء در بندهاي اين قانون ممنوع مي باشد.
تبصره 4- افرادي كه ولي آنها فوت شده و طبق حكم دادگاه به حد رشد رسيده و يا به ولي يا قيم دسترسي ندارند و داراي شرايط فوق‌الذكر باشند مي توانند با ارائه موافقت دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه، گذرنامه و اجازه خروج دريافت دارند.
2. مشمولين وظيفه عمومي با اجازه كتبي اداره وظيفه عمومي.
3. زنان شوهردار ولو كمتر از 18 سال تمام با موافقت كتبي شوهر و در موارد اضطراري اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه كه مكلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست يا رد آن حداكثر ظرف سه روز اعلام دارد كافي است. زناني كه با شوهر خود مقيم خارج هستند و زناني كه شوهر خارجي اختيار كرده و به تابعيت ايراني باقي مانده اند از شرط اين بند مستثني مي باشند.
ماده 19- در صورتي كه موانع صدور گذرنامه بعد از صدور آن حادث شود يا كساني كه به موجب ماده 18 صدور گذرنامه موكول به اجازه آنان است از اجازه خود عدول كنند از خروج دارنده گذرنامه جلوگيري و گذرنامه تا رفع مانع ضبط خواهد شد.
ماده 20- به ايرانياني كه به كشور مراجعت مي كنند و فاقد گذرنامه يا اسناد در حكم گذرنامه باشند و يا اينكه مدت اعتبار آن اسناد منقضي شده باشد به شرط آنكه تابعيت ايراني آنها مسلم باشد برگ بازگشت كه فقط براي بازگشت به ايران معتبر است داده مي شود.
تبصره- برگ بازگشت از طرف مقامات سياسي و كنسولي شاهنشاهي در خارج از كشور به طور رايگان صادر مي شود و در مرز از دارنده آن اخذ مي گردد.
فصل پنجم - همراهان
ماده 21- نام اطفال كمتر از 18 سال تمام كه همراه هر يك از والدين يا جد يا جده پدري يا مادري يا زن پدر يا شوهر مادر و يا خواهر و برادر خود مسافرت مي نمايند در صورت درخواست ولي يا قيم آنها بر حسب مورد در گذرنامه اشخاص مذكور ثبت خواهد گرديد.
ماده 22- نام نوزاداني كه از زنان ايراني مقيم خارج هنگام توقف مادر در ايران متولد مي شوند در گذرنامه مادر ثبت مي شود و در اين مورد نيازي به جلب موافقت پدر نيست و همچنين در مواردي كه در خارج از ايران شوهر ايراني در كشور محل تولد نوزاد حاضر نباشد.
تبصره- اطفال موضوع بند 4 ماده 976 و موضوع ماده 978 قانون مدني مادام كه تحت ولايت يا حضانت پدر يا مادر خود هستند مي توانند به معيت والدين خود با گذرنامه خارجي آنان به خارج از كشور مسافرت نمايند.
ماده 23- براي يك خانواده كه با هم مسافرت مي كنند در صورت تقاضا يك گذرنامه صادر مي شود و نام زن و اولاد كمتر از 18 سال در آن ثبت خواهد شد. هيچ يك از همراهان مستقلاً حق استفاده از گذرنامه را ندارد و در صورتي كه بخواهد از دارنده گذرنامه جدا شود بايد گذرنامه جداگانه تحصيل نمايد.
فصل ششم - اعتبار گذرنامه عادي
ماده 24- گذرنامه براي مسافرت به كليه كشورها اعتبار دارد مگر به كشورهايي كه دولت در موارد مقتضي مسافرت اتباع ايران را به آن كشورها ممنوع و يا محدود نموده باشد. در صورتي كه بعد از صدور گذرنامه محدوديتي مقرر شود وجوه پرداختي كساني كه از مسافرت محروم شوند به آنها مسترد مي گردد. نحوه اجراي مفاد اين ماده ضمن آيين نامه اجرايي اين قانون معين خواهد شد.
ماده 25- مدت اعتبار گذرنامه جديد از تاريخ صدور پنج سال است و فقط براي مدت پنج سال ديگر قابل تمديد مي باشد.
تبصره- گذرنامه هايي كه تا تاريخ تصويب اين قانون سه سال آنها خاتمه نيافته تا پايان مدت مذكور، معتبر خواهند بود.
ماده 26- حذف شده است.
ماده 27- در صورتي كه گذرنامه غير قابل استفاده و يا مفقود شود پس از رسيدگي لازم كه نحوه آن در آيين نامه تعيين خواهد شد گذرنامه ديگري با اخذ هزينه هاي صدور صادر مي شود.
هرگاه قابل استفاده نبودن يا مفقود شدن گذرنامه ناشي از عمل متصديان مسئول باشد براي بقيه مدت اعتبار گذرنامه جديد بدون دريافت هزينه هاي صدور صادر خواهد شد.
فصل هفتم - گذرنامه جمعي
ماده 28- گذرنامه جمعي اعم از خدمت يا عادي فقط در ايران و براي گروههاي زير صادر مي شود:
اين نوع گذرنامه ها به نام رئيس گروه صادر و نام و مشخصات همراهان در برگ ضميمه آن درج خواهد گرديد:
1. افسران - درجه داران - افراد و به طور كلي كاركنان مشمول قانون استخدام نيروهاي مسلح شاهنشاهي كه به طور جمعي و به منظور انجام مأموريت عازم خارج از كشور باشند.
2. گروههاي ورزشي كه به منظور انجام مسابقات عازم خارج هستند به معرفي سازمان تربيت بدني ايران.
3. گروههاي پيشاهنگي به معرفي سازمان پيشاهنگي ايران.
4. دانشجويان و دانش آموزان و معلمان و استادان كه براي مطالعات آموزشي و فرهنگي به معرفي وزارتخانه هاي مربوط به خارج مي روند.
5. گروههاي هنري كه توسط وزارت فرهنگ و هنر يا وزارت اطلاعات معرفي مي شوند.
6. گروههاي معرفي شده از طرف سازمانهاي دولتي و يا وابسته به دولت و يا جمعيت شير و خورشيد سرخ ايران.
7. گروههاي كارگري براي كارآموزي يا كسب مهارت فني با تأييد و معرفي وزارت كار و امور اجتماعي.
تبصره 1- هر يك از اعضاي گروههاي فوق كه هنگام مسافرت از گروه خود جدا شود بايد گذرنامه جداگانه تحصيل نمايد.
تبصره 2- حداقل تعداد افرادي كه مي توانند از گذرنامه جمعي استفاده نمايند پنج نفر و حداكثر چهل نفر خواهد بود.
تبصره 3- صدور گذرنامه جمعي در صورتي كه به منظور انجام مأموريتي به خرج سازمانهاي دولتي يا جمعيت شير و خورشيد سرخ ايران باشد مجاني است در غير اين صورت علاوه بر هزينه صدور يك گذرنامه از هر نفر ده درصد هزينه صدور اخذ خواهد شد.
تبصره 4- اعتبار گذرنامه جمعي يك سال است و در صورت موافقت سازمان مربوط حداكثر يك سال ديگر تمديد مي شود.
فصل هشتم - پروانه گذر
ماده 29- در موارد زير به پيشنهاد وزارت كشور و تصويب هيأت وزيران به جاي گذرنامه پروانه گذر صادر مي شود:
1. براي تشرف به مكه معظمه و عتبات مقدسه.
2. براي كاركنان وسائط نقليه آبي و هوايي و زميني.
3. براي رفت و آمد اتباع دولت شاهنشاهي كه در نقاط مرزي كشور و نقاط واقع در سواحل و جزاير خليج فارس و درياي عمان (درياي مكران) سكونت دارند به مناطق مرزي مجاور و نواحي جنوبي خليج فارس.
تبصره 1- مشخصات و ترتيب صدور و مدت اعتبار و مرجع صدور پروانه هاي گذر مذكور در اين ماده و هزينه صدور آنها به موجب آيين نامه اجرايي اين قانون تعيين خواهد شد.
تبصره 2- حدود مناطق مرزي و سواحل و همچنين نقاط مرزي مجاور و نواحي جنوبي خليج فارس به پيشنهاد وزارت كشور و تصويب هيأت وزيران تعيين خواهد شد.
ماده 30- شهرباني كل كشور بر حسب اعلام وزارت امور خارجه به كساني كه ترك تابعيت ايران را نموده اند پروانه گذر خواهد داد و اين پروانه فقط براي خروج از ايران معتبر است.
ادامه مطلب در بخش سوم
نویسنده: 
تبادل
لینک هوشمند